National Geographic là một kênh truyền thông uy tín hàng đầu chuyên về nghiên cứu văn hoá, thiên nhiên, khoa học và lịch sử dưới sự quản lý của hiệp hội địa lý Quốc Gia Hoa Kỳ. Mới đây, trang này đã chọn ra 28 bức ảnh để tạo thành bộ sưu tập ẩm thực đầy màu sắc từ các nền văn hoá khác nhau trên thế giới, trong đó có hai bức ảnh về hai món ăn Việt Nam là món canh bún trên chợ nổi Phong Điền (Cần Thơ) và tương Bần của thị trấn Bần Yên Nhân (Hưng Yên).

Tương bần Hưng Yên

Tương Bần là loại tương truyền thống và mang tính đặc thù đến mức tìm khắp cả Việt Nam cũng chỉ có một địa điểm sản xuất ra loại tương chính hiệu này. Đó là thị trấn Bần (Yên Nhân, Hưng Yên).

Từ xa xưa, tương Bần chiếm một vị trí quan trọng trong nhiều phương diện của ẩm thực vùng Bắc Bộ. Trên thực tế, nhiều vùng khác cũng có thể làm được tương bần, tuy nhiên chỉ có loại đậu tương được trồng ở đất làng Bần mới được người sành ăn đánh giá là “chính tông” và “chuẩn vị”. Tương Bần nghe có vẻ bình dân nhưng thực chất lại là món ăn được chế biến cầu kỳ, phức tạp. Nguyên liệu để làm tương Bần bao gồm gạo nếp, đậu tương và muối. Trong đó, gạo được vo kỹ rồi đem đồ thành xôi mang phơi ngoài trời. Đỗ tương được rang cho chín giòn rồi cho vào ngâm với nước sạch khoảng một tuần. Phần xôi dần chuyển sang màu vàng ươm và đem trộn cùng với đỗ tương.

Người làng Bần ngâm tương trong những chiếc chum, vại bằng sành rồi phơi ngoài nắng cho lên men. Sành giữ nhiệt tốt, hứng nắng mặt trời làm chín tương nhanh. Một vại tương có thể được phơi nắng ít nhất hai tháng, những vại lâu nhất có thể được phơi từ hai đến ba năm. Với quy trình chế biến độc đáo cùng những bí quyết riêng, tương bần trở thành gia vị truyền thống không bao giờ bị mai một.

Tương Bần có mặt trong những bữa cơm thường ngày của đồng bào Bắc Bộ như canh dưa chua, lạc dầm, củ sen xào tương, các loại rau củ kho tương. Ngoài ra thì nó cũng được ăn kèm với các loại bánh cuốn, bún, bánh đa chần.

Canh bún chợ nổi Phong Điền

Xuất hiện ở vị trí thứ hai trong chùm ảnh của National Geographic là món canh bún trên chợ nổi Phong Điền (Cần Thơ). Tại các tỉnh miền tây Nam Bộ, các món canh bún, hủ tiếu được bán trên những con đò nhỏ trong các chợ nổi, trở thành nét đặc trưng ẩm thực độc đáo. Điều này cho thấy khả năng “ứng biến” và bản sắc vùng miền, không nơi nào có được.

Bếp trưởng Ramsay từng thổ lộ rằng ông đánh giá cao cái cách mà người bán bún tạo ra một món ăn đủ đầy hương vị chỉ trong một không gian chật hẹp và chỉ với một thời gian ngắn. Đây cũng là một đặc trưng ẩm thực Việt Nam, ngoài sự tinh tế trong kết hợp nguyên liệu thì chúng ta vẫn có thể tạo ra những món ăn ngon trong môi trường thiếu thốn hay bất tiện.

Như vậy là thêm một lần nữa, ta có thể thấy nền ẩm thực Việt đang chậm rãi vươn mình ra thế giới. Không chỉ có phở, bánh mì, gỏi cuốn, nem… hay những món ăn đã trở nên quá phổ biến mà đến cả những ngõ ngách nhỏ bé bình dị hơn cũng đang dần dà lộ mình.